बर्दिया, जेठ ३० ः नगदेबाली गंहु काटीसकेपछि र वषर्ा शुरु हुनु पुर्व तिन महिनाको समयमा यहंाका थारु महिलालाई अब काम खोज्न टाढा जानु पर्देन । उनिहरुका लागि रोजगारीको थलो बनेको छ बर्दियाको ढोढरी गाविस स्थित नव दुर्गा सामुदायिक बेल सर्बत उद्योग ।
यहांका स्थानिय थारु महिलालाई प्रत्यक्ष रुपमा यस उद्योगले रोजगारी दिएपछि आयस्रोतको बाटो बनेको छ उनिहरुको । सांझ बिहान भान्सा अनि दिनभर घरको करेसाबारिमा काम गर्दा पनि चुरा धागो किन्न श्रीमानसंग हात जोडनु पर्ने बाध्यताबाट मुक्ति पाएको ढोढरी गाविस ओराली बजारकी रमिता चौधरी वताउंछिन् । उनि फुर्सदिलो भइरहेका बेला अहिले रोजगारीबाट पैसा आउन थालेपछि रमिता दंग छिन ।
छ हजार पांचसय ज्याला पाइरहेकी रमिताले उद्योगमा काम गरेको ज्याला पाउनका लागि औला भाच्दै जेठको अन्तिम कुरीरहेकी छिन् । बेलको सिजन र यस बेला उद्योगमा कामको चांप बढेपछि यहां रमिता जस्ता दर्जन भन्दा बढिले महिलाहरुले रोजगार पाएका छन ।
नव दुर्गा सामुदायिक बेल सर्बत उद्योगले जंगलमा खेर गइरहेको बेललाई प्रशोधन गरेर जुस बनाउने गरिन्छ । यस उद्योगमा कामदार महिलाहरु कोहीले बेल ल्याएर पखाल्छन् भने कसैले तयार भएका बोतलमा लेबल लगाउंने काम गर्छन् । यस उद्योगमा काम गर्नर् थालेपछि घर खर्च टार्न सजिलो भएको उनीहरु बताउछन ।
उद्योगबाट राम्रो कमाई हुन थाले पछि उनीहरु खुसी छन । ‘मलाई यस्तो काम गर्नु पर्छ भन्ने थाहा थिएन ।’- रमिताले भनिन – उद्योगमा काम गरेकाले बेल धुने देखी सबै काम जानिसकेकी छु । यसमा राम्रो आम्दानी हुने हुंदा कतिपय महिलाहरु त सिलाई कटाई छोडेर यस उद्योगमा काम गर्न थालेका छन् । ‘बिहान १० बजे देखी बेलुकी ५ बजेसम्म काममा खटिनु पर्छ ,बिचमा १ घण्टा खाजा खानको लाागी समय पाईन्छ । दिनको ७ देखी ८ घण्टा काम गरिन्छ, दैनिक ज्याला २ सय हुन्छ ।’- सिताले बताईन । रातिमा काम हुने भएपनि महिलाले भने काम गर्देनन् ।
‘यस अघि हामीहरुलाई घर चलाउन गाह्रो पर्दथ्यो, छोराछोरी पढाउन मुस्किल थियो । उद्योगमा काम गरेपछि अरुसंग हात थाप्न जानु पर्दैन, यहांबाट कमाएको पैसाले पुग्छ । यसले पनि महिलाहरुको झन आत्मविश्वास बढेको छ – सिताले भनिन ।
दुइ बर्ष अघि स्थापना भएको उद्योगमा अहिलेसम्ममा ५० जना भन्दा बढि महिलाहरु काम गर्ने दक्ष कामदार भएको बेल सर्बत उद्योगका म्यानेजर गिता प्रसाद भट्राईले बताए । उनले भने – उद्योग संचालनका लागी बाहिरबाट कामदार ल्याउनु पर्ने अवस्था छैन । यहिका महिलाहरुले राम्रो काम गरेका छन् । २५ वटा सामुदायिकको आर्थिक सहयोगमा संचालन भएको उद्योगले स्थाई रुपमा २५ जनालाई रोजगार दिएको कार्यालयले जानकारी दिएको छ । बजारीकरण र प्रचार प्रसार हुन नसकेको कारणले सोचे जस्तै गरि उद्योग फस्टाउन नसकेको अध्यक्ष कृष्ण परियारले गुनासो गरे । यहांबाट उत्पादीत बेलको सर्बत नेपालगन्ज दाङ लगाएत विभिन्न शहरमा जाने गरेको छ ।
Uma Thapa 'Magar' 